สูตรที่ไม่ตายตัว

 

สูตรที่ไม่ตายตัว

ตอนเด็ก ๆ สมัยสัก 30-40 ปีที่แล้ว หลังเลิกเรียนก่อนกลับบ้าน ต้องท่องสูตรคูณพร้อมกันทั้งห้อง โรงเรียนทั้งโรงมีแต่เสียงเจื้อยแจ้วแว่วดังไปทั่ว พอโตขึ้นจะคิดคำนวณจำนวนหรือราคาค่างวด บวกลบคูณหาร ตัวเลขก็จะขึ้นมาโดยอัตโนมัติ และวิธีคำนวณก็มีหลากหลาย สุดแต่ใครจะพลิกแพลง ใครสมองดีความจำเป็นเลิศก็มักจะคิดไว เหมือนกับเด็กที่ไปแข่งขันในรายการ ***IQ 180 ที่แต่ละคนใช้วิธีไม่เหมือนกัน เพื่อให้ได้คำตอบเดียวกัน สมัยนี้คงไม่มีหรือมีก็น้อยลงไป เทคโนโลยีเข้ามาแทนแทบไม่จำเป็นต้องใช้แม่สูตรคูณมาคำนวณ กดเครื่องคิดเลข กดมือถือ เพียงเสี้ยวนาทีก็ได้คำตอบแล้ว วันเวลาผ่านไปชีวิตเราก็ง่ายขึ้น สะดวกขึ้น แต่บ่อยไปก็ลดทอนคุณค่าและเสน่ห์ของชีวิตไปมาก

ใช่หรือไม่ วันนี้ความที่ว่าง่าย เราก็มักจะไม่ค่อยเรียนรู้ ไม่แสวงหา ไม่ได้ไม่ดีก็กดเข้ามือถือหาคำตอบ หาไม่ได้ก็ถามเครื่อง ส่งข้อความถามตามเพจ ทั้ง ๆ ที่เรื่องบางเรื่องเราไม่ควรจะถามกัน หรือถามแล้วลืมถามกลับไปกลับมา ถามอยู่หลายครั้งกลายเป็นคนย้ำถามย้ำคิด เมื่อเราเป็นเช่นนี้ การดำเนินชีวิตของเราก็เป็นไปแบบทื่อ ๆ ไม่ปรับ ไม่พลิกแพลง ไม่เพิ่มคุณค่าในตัวเราเอง ซ้ำร้ายกว่านั้น ครั้นเมื่อมีข้อมูล ก็เชื่อยึดโยงเอามาเป็นความรู้ไว้โอ้อวด เอาความรู้นั้นมาเป็นเครื่องมือเพื่อที่จะเอาเปรียบคนอื่น เอาความรู้นั้นมาบดบังความรักของเราที่ควรมีต่อกัน ยิ่งเรายึดติด เรายิ่งลิดลอนความเป็นมนุษย์ของเราให้น้อยลงไป

มีเรื่องเล่าเรื่องหนึ่งที่สอนเราว่าหากเราพึ่งแต่สูตรที่ยึดติด กับหลักการที่ยึดมั่น เราก็แทบไม่ได้อะไรใหม่ ๆ ที่สร้างสรรค์ในชีวิตเลย เรื่องมีอยู่ว่า

ลินดา หญิงชาวอเมริกัน ครั้งเดินทางไปท่องเที่ยวที่ประเทศบัลกาเรีย เกิดติดอกติดใจขนมหวานพื้นเมืองที่มีแม่ครัวคนหนึ่งทำให้กินเป็นอย่างมาก ถึงกับขอสูตรทำขนมหวานชนิดนี้จากแม่ครัวคนนั้นซึ่งเป็นการเฉพาะ สูตรที่ว่านี้ ใช้ไข่ไก่ 10 ฟอง ส่วนผสมและเครื่องปรุงรสบางอย่าง พอกลับถึงบ้านแล้ว ลินดา ทำขนมตามสูตรดังกล่าวทุกประการ ปรากฏว่ารสชาติไม่ได้เรื่อง 

ลินดา ไม่ท้อแท้ เธอไปท่องเที่ยวที่นั่นอีกครั้ง และขอร้องให้แม่ครัวคนนั้น ทำให้เธอดูเป็นตัวอย่างอีกครั้ง ลินดาสังเกตการทำขนมตลอดทั้งกระบวนการ พร้อมกับจดบันทึกรายละเอียดทุกอย่างไม่ให้พลาด พอกลับถึงบ้านก็ลองทำดู ผล คือ ไม่ได้เรื่องเช่นเดิม 

ลินดา คิดไม่ออกว่าเพราะอะไร สูตรและวิธีการเดียวกัน ไฉนจึงได้ผลแตกต่างกันอย่างสิ้นเชิง? ต่อมาในงานชุมนุมสังสรรค์ที่จัดขึ้นโดยชมรมสูตรอาหารครั้งหนึ่ง ลินดาได้เล่าสูตรและกระบวนการการทำขนมดังกล่าวให้เพื่อน ๆ ฟัง มีเพื่อนคนหนึ่งชี้ตรงจุดว่า ส่วนผสมและเครื่องปรุงรสน้อยไป ใส่ไข่มากเกินไป 

“ไข่ไก่ตั้ง 10 ฟอง ส่วนผสมและเครื่องปรุงรสน้อยเกินไป ทำไมเธอไม่ทดลอง ลดจำนวนไข่ไก่ให้น้อยลง?” พริบตานั้น ลินดาเข้าใจโดยพลัน 

เธอคิดออกทันที ไข่ไก่ในประเทศบัลแกเรียค่อนข้างเล็ก พอ ๆ กับไข่ไก่ขนาดกลางในสหรัฐอเมริกา เธอทำขนมโดยใช้ไข่ไก่ขนาดใหญ่ตลอด กลับถึงบ้านแล้ว ลินดาทำขนมตามสูตรที่จดไว้ แต่ใช้ไข่ไก่ขนาดใหญ่แค่ 8 ฟอง ปรากฏว่า เธอทำขนมที่ทั้งหอมและอร่อยตามที่เคยกินมาแล้วในบัลกาเรียได้สำเร็จ  (Cr. เจียระไนปัญญา)

ในชีวิตจริงของเราบางครั้งก็เป็นเช่นลินดา บางทีเราเปิดยูทูปดูวิธีการทำอาหาร ทำตามสูตรทุกอย่าง แต่ทำไมไม่ค่อยอร่อยเหมือนอย่างที่คิด อาจจะเป็นเพราะเราไม่พลิกแพลงตามลิ้นตามรสนิยมของเรา เรื่องอร่อยเขาอร่อยเราย่อมไม่เหมือนกัน เราเอาสูตรเอาวิธีเขามาได้ แต่ต้องต่อยอดให้เหมาะสมกับเรา อย่าเชื่อตามสูตร บางสถานการณ์ บางเวลา เราต้องรู้จักยืดหยุ่น หลายครั้งหลายคราวเวลาเกิดเรื่อง เราก็มักจะเห็นผู้คนใช้วิธีการเก่า ๆ ในใจเราก็คิดว่าไม่สร้างสรรค์เอาเสียเลย อาทิ เกิดเรื่องครั้งใดก็ต้องตั้งคณะการสืบสวน เหมือซื้อเวลาให้เรื่องมันจางหาย แต่ในวันนี้เราต้องก้าวข้ามให้พ้นวิธีการเดิม ๆ ให้เป็น ชีวิตเราไม่มีสูตรตายตัว มีแต่เราต้องปรับต้องเปลี่ยน โดยมีหลักที่อยู่ในความมั่นคง อยู่ในความรักต่อกัน

บนโลกที่เต็มไปด้วยความหลากหลาย มัน คือ ความสวยงามที่เราจะนำมาถากทอ มิใช่ถากถาง นำความจริงออกไปเพาะหว่านให้เติบโต มิใช่เก็บไว้ในถุงในกระเป๋า โลกเปลี่ยนวิถีทางเพิ่มขึ้นหลายเท่าตัว อย่ากลัวที่จะก้าวไปเพื่อความความจริง นำความรักไปทำให้เกิดผล แล้วนั้น การสิ้นพระชนม์ของพระเยซูคริสตเจ้าจะไม่สูญเปล่า มีแต่จะขยายออกไปเพื่อคนทั้งปวง

 

*** รายการ IQ 180 เป็นรายการควิชโชว์ทางวิชาการสำหรับเด็กและเยาวชน รายการแรกในประเทศไทย ที่มีอาจารย์ ชัยณรงค์ มนเทียรวิเชียรฉาย  เป็นพิธีกร ออกอากาศครั้งแรกเมื่อปี พ.ศ. 2525 ทางสถานีโทรทัศน์ไทยทีวีสีช่อง 9 อ.ส.ม.ท.